_Ο ΕΠΟΙΚΙΣΜΟΣ
Η
πρώτη θέση του Πυργετού κατά την αρχαιότητα πρέπει να ήταν στα δυτικά
του σημερινού οικισμού στο συμπέρασμα. αυτό οδηγεί εντοπισμός νεολιθικού
οικισμού στα δυτικά του συνοικισμού προ πολλών ετών από τους
αρχαιολόγους και η ύπαρξη τμημάτων αρχαίου ναού στην τοιχοδομία του
παλιού ιερού ναού.
Η δεύτερη θέση του Πυργετού κατά την βυζαντινή περίοδο και τα πρώτα χρόνια της τουρκοκρατίας πρέπει να ήταν στη σημερινή τοποθεσία Αμπελόκηποι κοντά στις σιδηροδρομικές γραμμές γύρω από το μετόχι της Μονής των Μεγάλων Πυλών του Αγίου Δημητρίου.
Η σημερινή θέση του Πυργετού πρέπει να εποικίστηκε τον 16ο με 17ο αιώνα.
Οι φοβερές θανατηφόρες επιδημίες του 1768 ,το αποτυχημένο επαναστατικό κίνημα των ορλωφικών όπου σφαγές, λεηλασίες, εξανδραποδισμοί - αποδεκάτισαν τον πληθυσμό, οι καταστροφικές πλημμύρες των ετών 1804, 1805, 1806 καθώς και η επανάσταση του Παπαθύμιου Βλαχάβα το 1808 όπου ενδέχεται από τα αντίποινα των Τούρκων να μην γλύτωσε και ο Πυργετός, ερήμωσαν τον οικισμό.
Αποτέλεσμα στην απογραφή των Τούρκων το 1820 βρίσκεται να έχει μόνο 4 οικογένειες.
Η ερήμωση επιβεβαιώνεται κι από το ότι δεν γίνεται καμία αναφορά για τον οικισμό στα αρχεία του Αληπασά όπου αναφέρονται σχεδόν όλοι οι οικισμοί των Τρικάλων αυτή περίοδο.
Τα έτη 1838,1841 και 1844 από τις προσφορές του Πυργετού για την κατασκευή και συντήρηση των σχολείων των Τρικάλων που κρίνονται αρκετά ικανοποιητικές συμπεραίνουμε ότι από το δεύτερο τέταρτο του 19ου αιώνα ξεκινά η πληθυσμιακή ανάκαμψη του οικισμού που θα αποτελέσει και την πρώτη οικιστική ενότητα.
Μετά τη αποτυχημένη θεσσαλική επανάσταση του 1854 ξεκινά ένας δεύτερος γύρος εποικισμού .
Μεταξύ των ετών 1854-1860 εγκαθίστανται οι πρώτοι Βλάχοι (Σαμαρινιώτες) κυρίως κερατζήδες καθώς και καραγκούνηδες και μη, οι οποίοι πιθανόν να είχαν εκτοπιστεί από τους τούρκους λόγω της ανάμιξης τους στη θεσσαλική επανάσταση του 1854, αυτή η νέα πληθυσμιακή ενσωμάτωση θα δημιουργήσει την δεύτερη οικιστική ενότητα.
Το επόμενο πληθυσμιακό κύμα με καραγκούνηδες ενσωματώνεται στον Πυργετό μεταξύ των ετών 1860-1880 και θα αποτελέσει την τρίτη οικιστική ενότητα.
Το 1881 μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό εγκαθίστανται αρκετοί Βλάχοι (Σαμαρινιώτες) που θα δημιουργήσουν την τέταρτη οικιστική ενότητα.
Η πληθυσμιακή σύνθεση του Πυργετού ήταν 75% Καραγκούνηδες και 25% Βλάχοι.
ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
1. Αρχείο Αλή Πασά Γενναδείου Βιβλιοθήκης,Β. Παναγιωτόπουλος,Εκδ. Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.), 2010.
2. ΤΑ ΤΡΙΚΑΛΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΟΥΣ, ΝΕΚΤ.ΚΑΤΣΟΓΙΑΝΝΟΥ, ΕΚΔΟΣΗ 1992.
3. Fr. Dolger, Regesten, αρ. 2768.
4. Fr.Hild,J.Koder,Κ.Σπανός,Δ.Αγραφιώτης, Η Βυζαντινή Θεσσαλία,σελ.27,90,102,109.
5. http://openarchives.gr/visit/467206
6. http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/3429#page/352/mode/2up
7. L. Heuzey, Jugement, 205.
8. Pouqueville, Voyage, 252. Αναφορά ως Πυργετός.
9. Βασ. Σπανός, Μία επιστολή, 183
10. Βασ.Κ. Σπανός ΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ, Πυργετός,σελ.481,482.
11. Γρ. Πράππας, Ενθυμήσεις, 177-192.
12. Δημ.Καλούσιος, Σύμμεικτα Ι΄, 84, Σύμμεικτα ΙΕ΄, 293.
13. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΧΩΡΟΓΡΑΦΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ , ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΝ, ΙΩΑΝΝΟΥ ΝΟΥΧΑΚΗ, ΕΚΔΟΣΗ 3η, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΚΟΥΣΟΥΛΙΝΟΣ, ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ 1901 σελ.310 .
14. Θ. Νημάς, Η Εκπαίδευση, 353, 355, 357-358.
15. Κ. Σπανός, Η πρόθεση 39 του Δουσίκου, 41, 56/Η πρόθεση 215 του Βαρλαάμ, 102, 137, Η πρόθεση 291 του Βαρλαάμ, 54, 68/Η πρόθεση 421 του Μετεώρου, 37.
16. Ν. Γεωργιάδης, Θεσσαλία, 189. Αναφορά ως Πυργετός.
17. Ν. Κ. Γιαννούλης, Κώδικας, 103.
18. Ν.Α. Βέης, Τα χειρόγραφα, Α΄, 128.Β΄, 400.
19. ΝΗΜΑΣ, ΘΕΟΔΩΡΟΣ (1994, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)), Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ. ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ
20. ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ του Επιτελικού Γραφείου του Υπουργείου Στρατιωτικών ΕΚΔ. ΕΘΝΙΚΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ, ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ 1880 σελ.210 .
21. Οι δημοτικές Αρχές Τρικάλων,Τόμος Α΄, Στέλλας Κύρνα-Νταή,ΕΚΔ.ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ, 1980.
22. Οικονομία και Γαιοκτησία στη Θεσσαλία (1881-1912) -Τα τεκμήρια,Ε.Πρόντζας ,Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης,1992.
23. ΠΙΝΑΚΕΣ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ ΗΠΕΙΡΟΥ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗΝ ΤΟΥ 1881 του Τμήματος Στατιστικής και Οικονομίας του Υπουργείου Εσωτερικών , ΕΚΔ. ΑΦΩΝ ΠΕΡΡΗ, ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ 1884.
24. Πρόθεση 37 του Δουσίκου, φ. 39α.
25. Πρόθεση 401 της Μεταμορφώσεως, φ. 18α, 124β.
26. Δ.Σοφιανός,Τα χειρόγραφα των Μετεώρων,Ακαδημία Αθηνών. Κέντρον Ερεύνης του Μεσαιωνικού & Νέου Ελληνισμού, Αθήναι, 1984 τ.Β΄: Τα χειρόγραφα της Μ. Βαρλαάμ./ Το συνοδικό γράμμα, 28/Το χρυσόβουλλο, 25/ Τα χειρόγραφα, Δ΄, 8.
27. Στ. Γουλούλης, Η «δίδυμη» μονή, 93.
28. Υπουργείον Εσωτερικών, Πίνακες, 26. Αναφορά ως Πυργετός.
29. Φ. Δημητρακόπουλος, Το σιγίλλιο του πατριάρχη Αντωνίου Δ΄ (1393) για τη Μονή των Μεγ. Πυλών,Δίπτυχα 2 (Αθήναι 1980-81), σ. 107, 113-114.
30. Χ. Χαρτοφύλαξ, Συλλογή, 307-308
31. ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΠΥΡΓΕΤΙΑΝΩΝ.
Η δεύτερη θέση του Πυργετού κατά την βυζαντινή περίοδο και τα πρώτα χρόνια της τουρκοκρατίας πρέπει να ήταν στη σημερινή τοποθεσία Αμπελόκηποι κοντά στις σιδηροδρομικές γραμμές γύρω από το μετόχι της Μονής των Μεγάλων Πυλών του Αγίου Δημητρίου.
Η σημερινή θέση του Πυργετού πρέπει να εποικίστηκε τον 16ο με 17ο αιώνα.
Οι φοβερές θανατηφόρες επιδημίες του 1768 ,το αποτυχημένο επαναστατικό κίνημα των ορλωφικών όπου σφαγές, λεηλασίες, εξανδραποδισμοί - αποδεκάτισαν τον πληθυσμό, οι καταστροφικές πλημμύρες των ετών 1804, 1805, 1806 καθώς και η επανάσταση του Παπαθύμιου Βλαχάβα το 1808 όπου ενδέχεται από τα αντίποινα των Τούρκων να μην γλύτωσε και ο Πυργετός, ερήμωσαν τον οικισμό.
Αποτέλεσμα στην απογραφή των Τούρκων το 1820 βρίσκεται να έχει μόνο 4 οικογένειες.
Η ερήμωση επιβεβαιώνεται κι από το ότι δεν γίνεται καμία αναφορά για τον οικισμό στα αρχεία του Αληπασά όπου αναφέρονται σχεδόν όλοι οι οικισμοί των Τρικάλων αυτή περίοδο.
Τα έτη 1838,1841 και 1844 από τις προσφορές του Πυργετού για την κατασκευή και συντήρηση των σχολείων των Τρικάλων που κρίνονται αρκετά ικανοποιητικές συμπεραίνουμε ότι από το δεύτερο τέταρτο του 19ου αιώνα ξεκινά η πληθυσμιακή ανάκαμψη του οικισμού που θα αποτελέσει και την πρώτη οικιστική ενότητα.
Μετά τη αποτυχημένη θεσσαλική επανάσταση του 1854 ξεκινά ένας δεύτερος γύρος εποικισμού .
Μεταξύ των ετών 1854-1860 εγκαθίστανται οι πρώτοι Βλάχοι (Σαμαρινιώτες) κυρίως κερατζήδες καθώς και καραγκούνηδες και μη, οι οποίοι πιθανόν να είχαν εκτοπιστεί από τους τούρκους λόγω της ανάμιξης τους στη θεσσαλική επανάσταση του 1854, αυτή η νέα πληθυσμιακή ενσωμάτωση θα δημιουργήσει την δεύτερη οικιστική ενότητα.
Το επόμενο πληθυσμιακό κύμα με καραγκούνηδες ενσωματώνεται στον Πυργετό μεταξύ των ετών 1860-1880 και θα αποτελέσει την τρίτη οικιστική ενότητα.
Το 1881 μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό εγκαθίστανται αρκετοί Βλάχοι (Σαμαρινιώτες) που θα δημιουργήσουν την τέταρτη οικιστική ενότητα.
Η πληθυσμιακή σύνθεση του Πυργετού ήταν 75% Καραγκούνηδες και 25% Βλάχοι.
ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
1. Αρχείο Αλή Πασά Γενναδείου Βιβλιοθήκης,Β. Παναγιωτόπουλος,Εκδ. Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.), 2010.
2. ΤΑ ΤΡΙΚΑΛΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΟΥΣ, ΝΕΚΤ.ΚΑΤΣΟΓΙΑΝΝΟΥ, ΕΚΔΟΣΗ 1992.
3. Fr. Dolger, Regesten, αρ. 2768.
4. Fr.Hild,J.Koder,Κ.Σπανός,Δ.Αγραφιώτης, Η Βυζαντινή Θεσσαλία,σελ.27,90,102,109.
5. http://openarchives.gr/visit/467206
6. http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/3429#page/352/mode/2up
7. L. Heuzey, Jugement, 205.
8. Pouqueville, Voyage, 252. Αναφορά ως Πυργετός.
9. Βασ. Σπανός, Μία επιστολή, 183
10. Βασ.Κ. Σπανός ΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ, Πυργετός,σελ.481,482.
11. Γρ. Πράππας, Ενθυμήσεις, 177-192.
12. Δημ.Καλούσιος, Σύμμεικτα Ι΄, 84, Σύμμεικτα ΙΕ΄, 293.
13. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΧΩΡΟΓΡΑΦΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ , ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΝ, ΙΩΑΝΝΟΥ ΝΟΥΧΑΚΗ, ΕΚΔΟΣΗ 3η, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΚΟΥΣΟΥΛΙΝΟΣ, ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ 1901 σελ.310 .
14. Θ. Νημάς, Η Εκπαίδευση, 353, 355, 357-358.
15. Κ. Σπανός, Η πρόθεση 39 του Δουσίκου, 41, 56/Η πρόθεση 215 του Βαρλαάμ, 102, 137, Η πρόθεση 291 του Βαρλαάμ, 54, 68/Η πρόθεση 421 του Μετεώρου, 37.
16. Ν. Γεωργιάδης, Θεσσαλία, 189. Αναφορά ως Πυργετός.
17. Ν. Κ. Γιαννούλης, Κώδικας, 103.
18. Ν.Α. Βέης, Τα χειρόγραφα, Α΄, 128.Β΄, 400.
19. ΝΗΜΑΣ, ΘΕΟΔΩΡΟΣ (1994, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)), Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ. ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ
20. ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ του Επιτελικού Γραφείου του Υπουργείου Στρατιωτικών ΕΚΔ. ΕΘΝΙΚΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ, ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ 1880 σελ.210 .
21. Οι δημοτικές Αρχές Τρικάλων,Τόμος Α΄, Στέλλας Κύρνα-Νταή,ΕΚΔ.ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ, 1980.
22. Οικονομία και Γαιοκτησία στη Θεσσαλία (1881-1912) -Τα τεκμήρια,Ε.Πρόντζας ,Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης,1992.
23. ΠΙΝΑΚΕΣ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ ΗΠΕΙΡΟΥ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗΝ ΤΟΥ 1881 του Τμήματος Στατιστικής και Οικονομίας του Υπουργείου Εσωτερικών , ΕΚΔ. ΑΦΩΝ ΠΕΡΡΗ, ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ 1884.
24. Πρόθεση 37 του Δουσίκου, φ. 39α.
25. Πρόθεση 401 της Μεταμορφώσεως, φ. 18α, 124β.
26. Δ.Σοφιανός,Τα χειρόγραφα των Μετεώρων,Ακαδημία Αθηνών. Κέντρον Ερεύνης του Μεσαιωνικού & Νέου Ελληνισμού, Αθήναι, 1984 τ.Β΄: Τα χειρόγραφα της Μ. Βαρλαάμ./ Το συνοδικό γράμμα, 28/Το χρυσόβουλλο, 25/ Τα χειρόγραφα, Δ΄, 8.
27. Στ. Γουλούλης, Η «δίδυμη» μονή, 93.
28. Υπουργείον Εσωτερικών, Πίνακες, 26. Αναφορά ως Πυργετός.
29. Φ. Δημητρακόπουλος, Το σιγίλλιο του πατριάρχη Αντωνίου Δ΄ (1393) για τη Μονή των Μεγ. Πυλών,Δίπτυχα 2 (Αθήναι 1980-81), σ. 107, 113-114.
30. Χ. Χαρτοφύλαξ, Συλλογή, 307-308
31. ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΠΥΡΓΕΤΙΑΝΩΝ.